สนามบินนานาชาติเตโช กัมพูชา: สนามบินใหม่กรุงพนมเปญ ใหญ่ที่สุดอันดับ 9 ของโลก

ก.ย. 16

ใช้เวลาอ่าน 1 นาที

ท่ามกลางกระแสการถกเถียงด้านการเมือง งบประมาณ และการลงทุนขนาดมหาศาล สนามบินนานาชาติเตโช (Techo International Airport) ในกัมพูชายังคงเป็นหนึ่งในโครงการโครงสร้างพื้นฐานที่ถูกจับตามองมากที่สุดในภูมิภาค ไม่เพียงเพราะขนาดการลงทุนที่สูงลิ่ว แต่ยังรวมถึงบทบาทเชิงยุทธศาสตร์ที่จะกำหนดอนาคตการบินและการพัฒนาเมืองของประเทศกัมพูชาในระยะยาว

วันนี้ LAD จะชวนทุกท่านวางเรื่องการเมืองที่ร้อนระอุไว้ชั่วคราว แล้วลองไปสำรวจสนามบินแห่งใหม่นี้ในมิติของสถาปัตยกรรม การออกแบบ และแนวคิดเมืองสนามบิน (Aeropolis)

โครงการสนามบินใหม่ของกัมพูชา

สนามบินนานาชาติเตโชถูกยกให้เป็นโครงการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์กัมพูชา ด้วยงบประมาณกว่า 1,500 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ (ประมาณ 5.5 หมื่นล้านบาท) ครอบคลุมพื้นที่กว่า 2,600 เฮกตาร์ ในจังหวัดกันดาลและตาแก้ว ห่างจากกรุงพนมเปญเพียง 20 กิโลเมตร โดยสนามบินแห่งนี้มีเป้าหมายเพื่อแทนที่สนามบินพนมเปญเดิมที่เปิดใช้งานมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2502

เฟสแรก: รองรับผู้โดยสารได้ประมาณ 13 ล้านคนต่อปี
เฟสสอง: ขยายความจุเป็น 30 ล้านคนต่อปี
เฟสสาม: รองรับได้มากถึง 50 ล้านคนต่อปี ทำให้ติดอันดับ 9 ของสนามบินที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของโลก

สถาปัตยกรรมและแนวคิดการออกแบบ

สนามบินนานาชาติเตโชได้รับการออกแบบโดย Foster + Partners สำนักงานสถาปนิกระดับโลกจากสหราชอาณาจักร โดยหยิบแรงบันดาลใจจากสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นกัมพูชา และปรับให้สอดคล้องกับภูมิอากาศแบบร้อนชื้น

อาคารผู้โดยสารสูง 45 เมตร มี 5 ชั้นเหนือดิน และ 1 ชั้นใต้ดิน โครงสร้างถูกออกแบบให้สะท้อนภาพเรือนยอดไม้พื้นบ้าน หลังคาโปร่งเบาแบบ “structural trees” ทำหน้าที่รองรับหลังคาแผ่กว้างกว่า 36 เมตร เปิดรับแสงธรรมชาติเข้าสู่โถงอาคาร สร้างบรรยากาศกว้างขวางและเป็นมิตรต่อผู้โดยสาร

ลักษณะเด่นทางสถาปัตยกรรม

อาคารผู้โดยสารออกแบบเป็น ปีกคู่รูปแอร์ฟอยล์ เชื่อมต่อเข้าสู่อาคารส่วนกลาง (Head House)
เส้นทางการสัญจรถูกจัดให้ง่ายต่อการเข้าใจ ลดระดับความสูงภายในอาคาร เพื่อเพิ่มความสะดวกให้ผู้โดยสาร
พื้นที่ภายในตกแต่งด้วยวัสดุโทนอุ่น ผสมผสานการใช้ไม้และหินท้องถิ่น สะท้อนอัตลักษณ์วัฒนธรรมกัมพูชา
มี “สวนป่าในร่ม” ที่เต็มไปด้วยพันธุ์ไม้ท้องถิ่น เพิ่มความร่มรื่นและบรรเทาความร้อนในสภาพอากาศเขตร้อน

ในด้านความยั่งยืน สนามบินเตโชตั้งเป้าที่จะเป็นหนึ่งใน สนามบินสีเขียวที่สุดในโลก โดยใช้พลังงานจาก โซลาร์ฟาร์ม ที่ติดตั้งภายในโครงการ มีระบบจัดการน้ำฝน การระบายอากาศแบบธรรมชาติ และพื้นที่สีเขียวจำนวนมาก เพื่อช่วยลดการใช้พลังงานและต้นทุนการดำเนินงานในระยะยาว

Aeropolis: สนามบินในฐานะเมือง

สนามบินยุคใหม่ไม่ได้ทำหน้าที่เพียงรองรับผู้โดยสาร แต่ยังต้องพัฒนาเป็น “เมืองสนามบิน (Aeropolis) ที่เชื่อมโยงโครงข่ายทั้งทางกายภาพ เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมรอบๆ ตัวสนามบิน องค์ประกอบสำคัญของการพัฒนา Aerotropolis ให้ประสบความสำเร็จ อาทิ

การเชื่อมต่อและโครงสร้างพื้นฐานของสนามบินสนามบินศูนย์กลางต้องเป็นศูนย์กลางการคมนาคมหลายรูปแบบ (multimodal) และหลายหน้าที่ (multifunctional) โดยได้รับการสนับสนุนจากโครงสร้างพื้นฐานภาคพื้นดินที่ครอบคลุม เช่น ทางด่วน และเครือข่ายรถไฟที่บูรณาการเข้าด้วยกัน
การพัฒนาเศรษฐกิจและการเติบโตAerotropolis ที่ประสบความสำเร็จต้องสามารถดึงดูดและส่งเสริมการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญ โดยทำหน้าที่เป็นจุดยุทธศาสตร์สำหรับอุตสาหกรรมที่ต้องการเวลา (time-sensitive industries) การผลิต และโลจิสติกส์
การพัฒนาแบบบูรณาการแนวคิด Aerotropolis ต้องผสานการพัฒนาสนามบินเข้ากับสิ่งอำนวยความสะดวกโดยรอบอย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นอุทยานอุตสาหกรรมไฮเทค แคมปัสธุรกิจ หรือพื้นที่พาณิชยกรรม
บริการและสิ่งอำนวยความสะดวกคุณภาพสูงไม่เพียงแต่การดำเนินงานของสนามบินเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมถึงโรงแรม ศูนย์การค้า แหล่งบันเทิง และศูนย์การประชุม เพื่อสร้างระบบนิเวศครบวงจรทั้งด้านธุรกิจและการพักผ่อน
โซนพิเศษ (Specialized Zones)แผนการพัฒนามักประกอบด้วยพื้นที่เฉพาะสำหรับการใช้งานที่แตกต่างกัน เช่น

· อุตสาหกรรมด้านการบิน

· การผลิตเทคโนโลยีขั้นสูงและวิจัยพัฒนา (R&D)

· การพาณิชย์ การค้า และการเงิน

· ชุมชนที่อยู่อาศัยและพื้นที่อยู่อาศัยคุณภาพสูง

· ศูนย์กลางโลจิสติกส์และกระจายสินค้า

ทำเลที่ตั้งเชิงกลยุทธ์และกำลังแรงงานทำเลที่ตั้งต้องอยู่ในภูมิภาคที่มีความน่าสนใจด้านการบิน พร้อมทั้งสามารถเข้าถึงแรงงานที่มีทักษะและความเชี่ยวชาญสูง
ความยั่งยืนหลักการด้านความยั่งยืนและการปกป้องสิ่งแวดล้อมเป็นปัจจัยสำคัญต่อความอยู่รอดในระยะยาวของ Aerotropolis

เกณฑ์ในการวางแผนและประเมินผล

การวางผังแม่บท (Master Planning)ต้องมีแผนแม่บทที่ครอบคลุม รายละเอียดการพัฒนา มาตรการควบคุม และสอดคล้องกับแนวทางการวางแผนเชิงกลยุทธ์
ความสามารถในการขยายตัว (Scalability)Aerotropolis ต้องถูกออกแบบให้สามารถรองรับการขยายตัวและการเติบโตในอนาคตได้อย่างต่อเนื่อง
ระบบนิเวศที่เสริมพลังกัน (Synergistic Ecosystem)แผนพัฒนาต้องมุ่งสร้างระบบสนามบิน-เมืองที่เชื่อมโยงและเกื้อกูลกัน แต่ละองค์ประกอบสามารถทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ

ความท้าทายและคำถามที่รอคำตอบ

แม้สนามบินนานาชาติเตโชจะสะท้อนความทะเยอทะยานครั้งใหญ่ของกัมพูชา แต่ความสำเร็จไม่ได้ขึ้นอยู่กับตัวสนามบินเพียงอย่างเดียว หากแต่อยู่ที่ระบบนิเวศรอบสนามบิน ไม่ว่าจะเป็นการคมนาคม เศรษฐกิจท้องถิ่น การจัดการพลังงาน และการดึงดูดสายการบิน นักท่องเที่ยว และนักลงทุน

ปัจจุบันยังมีอุปสรรคหลายประการ เช่น

ระบบขนส่งเชื่อมต่อกรุงพนมเปญที่ยังไม่สมบูรณ์
พื้นที่โดยรอบบางส่วนยังไม่มีไฟฟ้าเข้าถึง
จำนวนนักท่องเที่ยวและผู้โดยสารยังต่ำกว่าศักยภาพของสนามบินปี 2023 สนามบินพนมเปญเดิมมีผู้โดยสารเพียง 3.9 ล้านคน ขณะที่ชางงี (สิงคโปร์) มีเกือบ 59 ล้านคน และสุวรรณภูมิ (ไทย) เกิน 51 ล้านคน

อนาคตของสนามบินเตโชจึงเป็นทั้ง โอกาสครั้งใหญ่ และ ความเสี่ยงทางเศรษฐกิจ หากระบบสนับสนุนโดยรอบไม่สามารถพัฒนาได้ทัน อาจกลายเป็นภาระหนี้มากกว่าพลังขับเคลื่อน แต่หากทำสำเร็จ สนามบินแห่งนี้มีศักยภาพจะยกระดับกัมพูชาเป็นศูนย์กลางการบินแห่งใหม่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คำตอบจึงขึ้นอยู่กับการวางแผนเชิงบูรณาการและความสามารถในการดึงดูดโลกให้หันมามองที่ “เตโช” แห่งนี้