สุขสันต์วันผังเมืองโลก (World Town Planning Day) 2025: ผังเมืองที่ดี สร้างเมืองน่าอยู่ได้จริงไหม?

8 พฤศจิกายน: วันผังเมืองโลก — เมื่อการออกแบบเมือง เริ่มจากการเข้าใจ “ชีวิต”

วันที่ 8 พฤศจิกายนของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น “วันผังเมืองโลก” (World Town Planning Day) เพื่อย้ำเตือนถึงคุณค่าของการวางแผนและพัฒนาเมืองอย่างมีคุณภาพ วันสำคัญนี้ถือกำเนิดขึ้นครั้งแรกเมื่อปี 1949 จากแนวคิดของศาสตราจารย์ คาร์ลอส มารีอา เดลล่า เปาเลร่า (Carlos María della Paolera) แห่งมหาวิทยาลัยบัวโนสไอเรส ประเทศอาร์เจนตินา ผู้เชื่อมั่นว่า “การวางผังเมืองที่ดี ต้องเริ่มจากความเข้าใจชีวิตผู้คนและสิ่งแวดล้อม” ไม่ใช่เพียงการออกแบบพื้นที่กายภาพของเมือง

แนวคิดนี้ยังคงสะท้อนความจริงอันเรียบง่ายแต่ลึกซึ้งมาจนถึงปัจจุบัน — เพราะ หัวใจของการผังเมือง ไม่ได้อยู่ที่แผนผัง แต่คือการสร้างสมดุลระหว่างคน เมือง และธรรมชาติ เพื่อให้เมืองสามารถเติบโตได้อย่างยั่งยืน ทั้งในมิติของเศรษฐกิจ คุณภาพชีวิต และการธำรงรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม

และเมื่อเอ่ยถึง “ผังเมืองที่ดี” คำถามที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คือ — ผังเมืองที่ดีเพียงพอจะทำให้เมืองน่าอยู่ได้จริงหรือ? และแท้จริงแล้ว… “เมืองน่าอยู่” คือเมืองแบบไหนกันแน่?

คำถามนี้อาจไม่มีคำตอบตายตัว แต่การเริ่มตั้งคำถามเช่นนี้เอง คือจุดเริ่มต้นของการออกแบบอนาคตเมืองที่เข้าใจ “ชีวิต” อย่างแท้จริง

วันนี้ LAD จะชวนทุกท่านร่วมกันค้นหาคำตอบนั้นไปด้วยกัน

“จริงไหม ที่เมืองแห่งโอกาส ต้องแลกมาด้วยความแออัดและคุณภาพชีวิตที่ถดถอย?”

เมื่อเอ่ยถึง “เมือง” เรามักนึกถึง “โอกาส” — พื้นที่ที่ผู้คนจากทั่วทุกสารทิศหลั่งไหลเข้ามา เพื่อแสวงหาความมั่นคงทางเศรษฐกิจ รายได้ และการงาน อย่างไรก็ตาม เบื้องหลังโอกาสเหล่านั้น เมืองกลับต้องเผชิญกับราคาที่ต้องจ่าย นั้นคือ ความแออัดของที่อยู่อาศัย ระบบขนส่งสาธารณะที่แออัดยัดเยียด การจราจรที่ติดขัดไม่สิ้นสุด และความเหลื่อมล้ำที่กลายเป็นภาพคุ้นชินในชีวิตประจำวัน

เราจึงต้องย้อนถามตนเองว่า “จำเป็นจริงหรือ” ที่การเติบโตทางเศรษฐกิจต้องแลกมาด้วยคุณภาพชีวิตที่ลดลง?

โคเปนเฮเกน เมืองที่น่าอยู่ที่สุดในโลกปี 2025

ปี 2025 Economist Intelligence Unit (EIU) ได้ประกาศผลการจัดอันดับ Global Liveability Index 2025 โดยยกให้ โคเปนเฮเกน ประเทศเดนมาร์ก เป็น เมืองที่น่าอยู่ที่สุดในโลก ด้วยคะแนนรวมสูงถึง 98 เต็ม 100 เมืองแห่งนี้ได้คะแนนเต็ม 100 คะแนน ในด้านความมั่นคง การศึกษา และโครงสร้างพื้นฐาน ส่วนคะแนนการสาธารณสุขอยู่ที่ 95.8 คะแนน และสิ่งแวดล้อมอยู่ที่ 95.4  คะแนน

พร้อมขึ้นแท่นเมืองต้นแบบของการออกแบบที่สมดุลระหว่าง เศรษฐกิจ–สิ่งแวดล้อม–คุณภาพชีวิต โคเปนเฮเกนไม่เพียงเป็นเมืองที่น่าอยู่ที่สุด แต่ยังเป็นกรณีศึกษาของเมืองที่พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ควบคู่กับการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

• เมืองนี้ตั้งเป้าหมายเป็น เมืองคาร์บอนเป็นศูนย์ (Carbon Neutral City) ภายในปี 2025

• มี โครงการที่อยู่อาศัยแนวผสม (Mixed-use) ที่เน้นการเดินเท้าและจักรยาน โดยใช้แนวคิด “15-minute city” ทุกสิ่งอยู่ในระยะเดินถึงใน 15 นาที

• ส่งเสริมการใช้พลังงานสะอาดในอาคารใหม่ทุกแห่ง

ตามมาด้วยอันดับอื่นๆ ของเมืองน่าอยู่ที่สุดในโลก ปี 2025 ได้แก่

อันดับที่ 2 เวียนนา (ออสเตรีย) และ ซูริก (สวิตเซอร์แลนด์) – ครองอันดับ 2 ร่วม

อันดับที่ 4 เมลเบิร์น (ออสเตรเลีย) 

อันดับที่ 5 เจนีวา (สวิตเซอร์แลนด์) 

อีกหนึ่งดัชนีที่สะท้อนมิติใหม่ของเมืองยุคนี้คือ Global Work-Life Balance City Index ซึ่งจัดอันดับเมืองที่มี “สมดุลชีวิตและการทำงานดีที่สุดในโลก”

ผลปี 2025 ระบุว่า:

อันดับที่ 1 เฮลซิงกิ (ฟินแลนด์) – เมืองแห่งสมดุลชีวิตที่ดีที่สุด

อันดับที่ 2 ออสโล (นอร์เวย์) – เมืองที่คนมีเวลาชีวิตมากที่สุด

อันดับที่ 3 โคเปนเฮเกน (เดนมาร์ก) – เมืองที่สมดุลเศรษฐกิจและชีวิตส่วนตัวอย่างลงตัว

ทั้งสามเมืองนี้มีสิ่งหนึ่งเหมือนกัน นั้นคือ การพัฒนาเศรษฐกิจไปพร้อมกับการออกแบบคุณภาพชีวิตแรงงานมีเวลาพักผ่อนที่เพียงพอ มีสวนสาธารณะในระยะเดินถึง มีพื้นที่สาธารณะสำหรับทุกวัย และมีระบบสวัสดิการที่มั่นคง นี่คือสิ่งที่นักพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ทั่วโลกเริ่มตระหนักว่า “โอกาสทางเศรษฐกิจจะยั่งยืนได้ ก็ต่อเมื่อคุณภาพชีวิตของผู้คนเติบโตไปด้วยกัน”

ถอดบทเรียนสมดุลชีวิตและโอกาสทางเศรษฐกิจ: ไม่จำเป็นต้องสวนทาง